در ارزیابی میزان تاثیر فعالیت های هسته ای بر گیاهان به وسیله ی کارشناس رسمی دادگستری گیاهپزشکی، حادثه چرنوبیل یک نمونه بسیار قوی است. تاثیرات منفی و زیان باری که این حادثه نه تنها بر انسان ها که حتی بر گیاهان و محیط زیست گذاشت انکار نشدنی است. اما بررسی های مربوط به فعالیت های هسته ای و تاثیرات آن به وسیله ی کارشناس رسمی دادگستری انرژی هستهای انجام می گیرد.
اما این مثالها و نمونهها همواره شایعاتی درباره تاثیر فعالیتهای هستهای بر بخش کشاورزی و دام پروری ایجاد میکند و گاها حتی موضوع به یک مسئله امنیتی تبدیل میشود به همین دلیل کارشناسان ما از طریق سازمانها مامور به بررسی چنین مواردی میشوند.
از سوی دیگر پیشرفت علمی در زمینه هستهای در جهان زمینه ایجاد صنعت هستهای – کشاورزی را فراهم کرده است و ما در بخشی از این مقاله نیز به بررسی آن خواهیم پرداخت.
کارشناس رسمی دادگستری گیاهپزشکی با بررسی های همه جانبه باید به این نتیجه برسد که فعالیت های هسته ای چه تاثیری میتواند بر گیاهان داشته باشد. یک جنبه آن اثرات زیان بار نیروگاه های هسته ای بر طبیعت و از بین رفتن گیاهان است و جنبه بعدی پیدا کردن جایگزینی مناسب برای سوخت های فسیلی میباشد که سعی میکنند از طریق فناوری هسته ای به سوختی پاک تر دست پیدا کنند. اما باید دانست از بین رفتن پوشش گیاهی، منقرض شدن گونه های گیاهی، تغییر زیست بوم ها، از بین رفتن مراتع و جنگل ها، گرمای روز افزون زمین و انواع الودگی ها و خطرات محیطی را نیز به دنبال دارد. اما مراحل این فعالیت هسته ای مانند شکافت هسته ای و گداختن ضربه هایی جبران ناپذیر بر گیاهان را برجای خواهند گذاشت. اما این موضوع در صورتی ایجاد خواهد شد که امنیت دستگاهها و تجهیزات هستهای و موارد رعایت نصب آن رعایت نشده باشد.
در ارزیابی میزان تاثیر فعالیت هستهای بر گیاهان، باید دانست که بر اساس شکاف و گداختگی هسته ای به وجود می آیند و معایب زیادی دارد که شامل: خطرات الکترونیکی، بیماری های پرتوی و بهداشتی، سلامتی و تاثیر منفی بر گیاهان و محیط زیست است. باید توجه داشت که فعالیت های هسته ای دارای مقدار چشم گیری اشعه های الکتربکی خطرناک، موارد رادیواکتیو و اورانیم است که بر اثر شکافت هسته ای تولید می شود و حتی با وجود تمامی مراقب ها از طرق مختلف به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم مقداری از آن وارد محیط زیست شده و تاثیراتی بر گیاهان میگذارد.
برآورد میزان تاثر فعالیت هستهای بر گیاهان را می توان در اشعه های یونیزان دانست که نه تنها گیاهان حتی نسل انسان را هم دچار مشکل میکند. این اشعه هرچند در میزان کم و ناچیز هم خطرات خود را دارد و موجب از بین رفتن نسل گیاهان مختلفی می شود، آسیب هایی که به سلول های گیاهان وارد می شد جبران ناپذیر هستند. تشعشعات رادیو اکتیو موجب مرگ گیاهان زیادی شده و حتی ژنتیک گیاه را برای همیشه از بین میبرد. این تشعشات موجب عدم باروری گیاهان شد و نسل یک نوع گیاه را می تواند برای همیشه از بین ببرد.
در تعیین میزان تاثیر فعالیت هستهای بر گیاهان، باید به ضایعات هسته ای توجه ویژه ای داشت. پس مانده هایی که به ازای آزمایش های هسته ای به جا میمانند؛ تاثیرات مخرب زیادی بر صنعت کشاورزی و محیط زیست دارد. برخی از این بازمانده ها با آتش سوزی از بین می روند، اما برخی دیگر نه تنها از بین نمی روند بلکه با مقاومتی که در مقابل اتش و ضربه از خود نشان میدهند باقی میمانند و با سرعت زیادی در خاک و آب حل میشوند و نقش موثری در گرمایش زمین دارند. موادی که از طریق خاک و آب به چرخه طبیعت وارد می شوند یا موجب مرگ و از بین رفتن نسل گیاهی می شود، یا از طریق نفوذ در محصولات کشاورزی و گیاهی وارد چرخه زندگی انسان ها شده، مصرف می شوند و موجب بروز انواع بیماری ها در بدن انسان می شوند.
فعالیت هستهای موجب رشد روز افزون آلاینده های خطرناک و سمی شده اند که آثار و نتایج مخرب آن، گونه های گیاهی را نابود کرده و موجب افزایش گرمای زمین شده و کره زمین را با معضلات چشم گیری روبه رو میکند. ذخیره سازی نامناسب بازمانده های هسته ای نیز این مشکل را چندین برابر کرده است.
برای شناخت بهتر میزان تاثیرات فعالیت های هسته ای بر گیاهان و آشنایی بهتر با آن باید کارشناسان این حوزه بررسی دقیقتری در خصوص عواقب این صنعت حداقل در مناطق هستهای انجام دهند. موارد خطر در فعالیت هستهای بالقوه وجود دارند اما در صورتی امکان اشاعه ایجاد میشود که فعالیت هستهای مخرب و همراه با عدم رعایت استانداردها باشد در غیر این صورت حساسیت ایجاد شده در این خصوص چندان اهمیتی نخواهد داشت.