جهت کنترل صادرات و واردات دولت قوانینی را برای صادرات و واردات وضع کرده است. این قوانین برای تنظیم بازار و مشخص نمودن کالاهای مجاز، مشروط و غیر مجاز است. در قانون صادرات و واردات به مسائل دیگری اعم از شرایط خرید و صادرات کالا و همچنین شرایط افراد برای انجام این امور پرداخته شده است. کارشناس رسمی دادگستری امور گمرکی برای آشنایی تجار و بازرگانان و همچنین علاقه مندان به فعالیت در این حوزه به بررسی مهمترین موارد این قانون و همچنین آیین نامه اجرایی آن و در نهایت به اختلافاتی که در این حوزه ممکن است بروز کند پرداخته است.
کالاهای مجاز صادرات و واردات آن دسته کالاهایی هستند که نیاز به مجوز ندارند اما برای کالاهای مشروط باید مجوزهای لازم را کسب کرد. کالاهای غیرمجاز نیز واردات و صادرات آنها ممنوع است.
دفتر مقررات صادرات واردات هر ساله لیست کالاهای مجاز مشروط و ممنوع را اعلام میکند. برای دانلود فهرست کامل کالاهایی مشروط، مجاز و غیرمجاز صادرات و واردات سال ۹۷ می توانید به صفحه اصلی سایت کارشناسان رسمی دادگستری مراجعه نمایید.
برای فعالیت در حوزه صادرات و واردات نیازمند اخذ کارت بازرگانی هستید. کارت بازرگانی به منزله مجوز رسمی واردات و صادرات کالا محسوب می شود. البته در قانون موارد معافیت کارت بازرگانی نیز برای شرکت های تعاونی، مرزنشینان و ملوان ها در نظر گرفته شده است. با این حال اکثر فعالان اقتصادی نیاز به اخذ این کارت دارند. جهت اطلاع از آگاهی شرایط اخذ کارت بازرگانی و همچنین اطلاع از معافیتهای آن میتوانید با کارشناس دادگستری گمرک مشورت نمایید.
از موضوعات مهم دیگر در صادرات از نظر کارشناس دادگستری امور گمرکی پیمان ارزی صادرات است. صادر کنندگان باید ارز حاصل از صادرات خود را حداکثر سه ماه بعد از صادرات کالا وارد کشور کنند. بسیاری از صادرکنندگان برای واردات ارز به کشور دچار مشکل شده اند و به دنبال راهی برای رفع تعهدات ارزی خود هستند با توجه به بازنگری که در قانون پیمان ارزی شده است، صادرکنندگان به گروههای مختلف دسته بندی شدهاند، که بعضی از آنها معاف از تعهد ارزی هستند. البته به موجب قانون در صورت ورود ارز به کشور و فروش به سیستم بانکی معافیتهایی برای صادرکنندگان صادر میشود که جهت تشویق برای صادرات است و یا معافیت های مالیاتی برای آنان در نظر گرفته خواهد شد.
برای ترخیص کالا از گمرک به منظور واردات و صادرات باید اظهارنامه گمرکی ارائه کرد. صاحب کالا در واقع با این اظهار نامه در خصوص چیستی کالای خود به گمرک اطمینان میدهد. اظهار نامه شامل اطلاعات کالا از قبیل وارد کننده و صادر کننده و نوع جنس، میزان آن، ارزش در ایران و موارد دیگری از این قبیل می باشد. ارائه اظهارنامه مغایر با واقعیت مصداق تخلفات گمرکی است. از جمله تخلفات گمرکی میتوان به نادیدهگرفتن آیین نامه اجرایی اشاره کرد. حتی در صورتی که ارائه مدارک به گمرک و یا تعهدات به این نهاد اشتباهی نیز صورت گیرد، مصداق تخلف گمرکی است و کارشناس رسمی گمرک وظیفه بررسی اسناد به منظور جلوگیری از بروز تخلف را بر عهده دارد.
کارشناس گمرک برای صادرات کالا داشتن برگ سبز گمرکی را نیز الزامی می داند. برگ سبز به منزله پروانه گمرکی است که اطلاعات کالای صادراتی اعم از کد گمرکی، مجوزها و استانداردهای کالا، نام گمرک و اطلاعات صادر کننده و وارد کننده را در بر دارد.
به طور کلی کارشناس رسمی امور گمرکی در زمینه های مختلف صادرات و واردات کالا صاحبنظر است. بررسی شرایط صادرات، واردات، محاسبه هزینه های صادراتی، کسب مجوزهای قانونی، کارت بازرگانی، معافیت های گمرکی، تنظیم اظهارنامه گمرکی، برگ سبز گمرکی و همچنین مشکلاتی که برای صادرکنندگان و واردکنندگان رخ میدهد، در حوزه صلاحیت کارشناس مذکور است.
برای مثال در صورت ترخیص نشدن کالا از گمرک و به وجود آمدن مشکلاتی در حین ترخیص و یا ضرر و زیان به کالاها در انبارهای گمرک می توانید با مراجعه به کارشناس مذکور پیگیری های قانونی لازم برای احقاق حقوق خود را انجام دهید.
عدم اجرای صحیح قانون صادرات و واردات گاهی باعث ورود کالاهای غیر مجاز به کشور میشود و گاهی نیز باعث مشکلاتی در ترخیص کالاها و به رسوب کالا در انبارهای گمرک میشود.
بنابراین عدم اجرای صحیح قوانین صادرات و واردات توسط گمرک و یا نهادهای مربوط به این حوزه، که باعث اختلاف بین بازرگانان، تجار و صاحبان کالا با گمرک شود، در حوزه صلاحیت کارشناس امور گمرکی است. این کارشناسان با بررسی تخلفات صورت گرفته و تطبیق آن با قانون به افراد کمک میکنند تا بتواند به حقوق خود دست یابند، و اگر تخلف از سوی افراد رخ داده باشد، به دادگاه کمک میکنند تا پرونده به نتیجه مطلوب ختم شود.