به کارگیری کارگران غیر ایرانی که دارای پروانه کار نباشند ممنوع است. انواع اتباع خارجی در ایران که به شغل کارگری مشغول میشوند، عمدتاً کارگران افغانی هستند. به دلیل شرایط ناگوار کشور افغانستان سالانه تعداد زیادی مهاجر در جستجوی کار به ایران و سایر کشورهای منطقه مهاجرت میکنند. کارشناس رسمی دادگستری روابط کار و کارگری وظیفه بررسی شکایت مربوط به اتباع افغانی و گزارش اتباع غیرمجاز را برعهده دارد.
از سوی دیگر یکی از بزرگترین مشکلات فرهنگی- اجتماعی ما حضور کودکان کار در کارگاه ها و کارخانه ها کودکانی که از روی ناچاری و گاه اجبار با دستمزد بسیار پایین مشغول فعالیت می شوند. در این یادداشت به کمک کارشناس دادگستری کار و کارگری جرایم استفاده از کودکان و اتباع غیرمجاز در حمله کارگری را واکاوی خواهیم کرد.
جریمه استفاده از کارگران افغانی و اتباع خارجی حدود ۱۰ برابر حداقل دستمزد روزانه کارگران است. با این حال وزارت کار بیش از ۱۸۵ هزار تومان برای استفاده روزانه از کارگران افغان جریمه در نظر گرفته است. پرداخت این هزینه بر عهده کارفرماست. کارفرما علاوه بر پرداخت این جریمه ممکن است به حبس نیز محکوم شود. کارفرما همچنین وظیفه دارد تا کارگر را اخراج و دستمزد او را به طور کامل پرداخت کند.
اتباع خارجی که دارای پروانه کار هستند و شغل کارگری مشغولند مانعی برای ادامه فعالیت ندارند و حقوق آنها تابع قوانین وزارت کار است. بیمه کارگران اتباع خارجی نیز الزامی است و تابع قوانین بیمه کارگران ایرانی.
اما بسیاری از کارفرمایان علاقهمند به کارگیری اتباع افغان در کار خود هستند. وزارت کار شرایط به کارگیری و صدور مجوز کار برای این کارگران را مشخص کرده است. داشتن تخصص و احراز صلاحیت اتباع خارجی مهمترین ویژگی برای پذیرش آنهاست.
کارشناس رسمی کار و کارگری می تواند با بررسی خواسته های کارفرمایان و همچنین شرایط اتباع خارجی راه های کسب مجوز را برای آنان شرح دهد. همچنین کارفرمایان می توانند در خصوص تمدید و تجدید پروانه کار با کارشناسان مذکور مشورت نمایند.
قوانین در حوزه به کارگیری کودکان بسیار سخت تر است. منظور از کودکان، دختران و پسران هستند، که کمتر از ۱۵ سال سن دارند. بین ۱۵ تا ۱۸ سال سن را نوجوان میگویند که به کارگیری آنها جرم نیست اما تابع قوانین و شرایط خاصی است که معمولا به کارگیری آنها در شرایط سخت و مشاغل سخت ممنوع است.
به کارگیری کودکان برای کارگری مجازاتی در حدود ۲۰۰ تا ۵۰۰ برابر مزد کارگر دارد. در صورت به کارگیری کودکان به صورت دسته جمعی نیز بسته به تعداد کودکان میزان مشخصی برای جریمه کارفرمایان در نظر گرفته شده است. در صورتی که کودکان به اجبار یا اختیار در کاری گماشته شوند تابع مجازات فوق هستند، مگر در مواردی خاص که استثنایی است. افرادی جهت کمک به خانواده ممکن است فرزند آنها را بدون آن که در زندگی تحصیل و روحیه او خللی وارد شود صرفا برای پرداخت دستمزد به فعالیتی سرگرم کند.
در صورتی که کودک شما به هر دلیل توسط دیگران به کار گرفته شده است و حقوق آنها ضایع شده، می توانید با مشورت از کارشناس کار کارگری اقدام به شکایت از کارفرما کنید.
بنابراین به کارگیری کارگران غیر مجاز و اتباع افغان جرم است و کارشناس کار و کارگری آماده ارائه مشاوره برای حل اختلافات این حوزه و ارائه راهکار در خصوص صدور تمدید و تجدید پروانه کارگران افغان است. کارشناسان با بررسی موضوعات نظر نهایی خود را درباره تخلف روی داده به دادگاه ارائه خواهند کرد.