روند تولید انرژی هستهای بسیار پیچیده است چرا که وقتی از انرژی هستهای سخن میگوییم از یک سیستم به غایت پیچیده و تکنولوژیک صحبت میکنیم. شناسایی روندهای کنترلی در فرآیندهای مختلف هستهای مانند گداخت و یا عملکرد راکتورها هم برای ایجاد ایمنی و هم برای بهبود عملکرد نیروگاهها و تاسیسات هستهای حائز اهمیت است. علاوه بر این روند شبیهسازی که در همه صنایع معمولا اتفاق میافتد در انرژی هستهای با احتیاط و دشواری بیشتری صورت میگیرد.
کارشناس رسمی دادگستری انرژی هسته ای با نظارت بر تولید و شبیه سازی انرژی هسته ای تولید شده در راکتورها در صورت بروز هرگونه مشکل در فرآیندهای تولید و شبیه سازی انرژی هسته ای با حضور در محل و ارائه نظرات کارشناسی و بررسی دقیق فرایندهای تولید انرژی هستهای به حل اختلافات کمک میکند.
انرژی هستهای تولید شده در نیروگاههای هستهای از شکافت هستهای که در داخل راکتور ها انجام می گیرد تولید می شود. وقتی که هسته بزرگ یک اتم پرتوزا مورد شلیک نوترون ها قرار میگیرد به دو یا چند هسته کوچک تر تقسیم شده و در این فرآیند که شکافت هسته ای نام دارد مقداری نوترون و انرژی بسیار بالا آزاد می شود.
نوترون هایی که در واکنش هسته ای آزاد شدند خود با برخورد به هسته های دیگر موجب شکافت هسته های دیگر می شوند و یک سری واکنش زنجیره وار اتفاق میافتد و مقدار زیادی انرژی نیز آزاد می شود از این انرژی برای بخار نمودن آب و حرکت دادن توربین های بخار و تولید انرژی الکتریکی بهره گرفته می شود اگر در یک راکتور هسته ای از اورانیوم ۲۳۵ یا پلوتونیوم ۲۳۹ به عنوان هسته پرتوزا قابل شکافت استفاده شود بر اثر یک سری واکنش های شکافت هسته ای صورت گرفته که غیر قابل کنترل است و در اثر تولید انرژی بسیار بالا انفجار هسته ای رخ میدهد. به همین دلیل نظارت و وجود کارشناس دادگستری انرژی هسته ای بسیار حائز اهمیت است زیرا در صورت بروز حادثه می تواند علت اصلی حادثه را تشخیص داده مسئول حادثه را مشخص نماید.
و یا هسته هایی مانند کادمیوم میتوانند نوترون ها را جذب کرده و مانع از ایجاد واکنش های غیر قابل کنترل و انفجار هسته ای شوند برای شکل گیری یک واکنش هسته ای موفق میبایست سرعت نوترونها را کاهش داد زیرا نوترون های با سرعت پایین با احتمال بیشتری می توانند با هسته پرتوزای قابل شکافت هسته ای برخورد کنند.
راکتورهای آب سبک از آب طبیعی برای کاهش نوترون ها و پایین آوردن دمای راکتور بهره میگیرند در این حالت دمای آب زیاد شده و چگالی آن کم می شود و و آبی که دمای آن افزایش یافته سرعت تعداد نوترون کمتری را می تواند کم کند بنابراین یک بازدهی منفی در سیستم وجود خواهد داشت برای جلوگیری از این موضوع دمای آب را کم میکنند که این فرآیند ایجاد چرخه شکافت نام دارد.
بنابراین میزان انرژی که در اثر تولید سوخت و یا تولید برق و یا هر فعالیت دیگری در این حوزه ایجاد شود میتواند در صورت ناکارآمدی فرآیندها عواقب بسیار بدی در پی داشته باشد به طوری که ممکن است به یک فاجعه تبدیل شود. برای مثال سیستم خنک کننده نیروگاه بوشهر کاملا استاتیک است و این موضوع احتمال از کار افتادن آن را تقریبا صفر میکند. بنابراین نگرانی در خصوص بالا رفتن دمای آن و وقوع یک حادثه فجیع وجود ندارد و این کار جز با نظر کارشناس انرژی هستهای نمیتوانست محقق شود. اگر در هر کدام از این فرآیندها سهل انگاری صورت گیرد و یا موجب بروز حادثه شود کارشناس رسمی انرژی هسته ای با نظارت بر روند تولید میتواند علل حادثه را مشخص و به حل اختلاف ها کمک نماید.