احتمالا همواره نگاه مثبتی به تعدد واحد های صنعتی و کشاورزی داشته اید و آنها را معباری برای توسعه یافتگی در نظر گرفته اید. امروزه در جهان وسعه دیگر به مفهوم کلاسیک خود چندان خوشایند جوامع نیست و مفاهمی چون توسعه سبز مطرح شده است. به این معنا که توسعه باید کمترین آثار نامطلوب بر محیط زیست را همراه داشته باشد. در کشور ما نیز این موضوع اهمیت زیادی پیدا کرده است و هم در مرحله صدور مجوز و هم در فرآیند کار صنایع، بر آنها نظارت می‌شود و دستور العمل های لازم به آنها ابلاغ میگردد.
کارشناس رسمی دادگستری محیط زیست وظیفه برآورد میزان خسارت ناشی از این تولیدی ها را برعهده دارد. طبق قانون در صورتی که کارشناس دادگستری محیط زیست در گزارشات خود به عدم رعایت نکات فنی و بهداشتی واحد های تولیدی اشاره کند، دادگاه میتواند مانع از ادامه فعالیت آنان شود.
قانون به صورت کلی حداقل برای دو نوع تخلف مجازات تعیین کرده است: اولا ایجاد هر گونه آلودگی اعم از صوتی، هوا، خاک و آب و یا هر اقدامی که منجر به آسیب رساندن به حیوانات وحشی و آبزیان شود ممنوع است و در صورت وقوع جرم محسوب می‌شود. موضوع دیگر در خصوص ساخت و ساز است. در قانون به صراحت آمده که هر گونه ساخت و ساز و توسعه در محل تولیدی ها باید با اخذ مجوز های قانونی انجام شود در غیر این صورت مصداق تجاوز و آسیب رساندن به محیط زیست است.
بنابراین اگر یک واحد صنعتی بیش از حد مجاز آلودگی ایجاد کند، در صورت تایید کارشناس رسمی محیط زیست، مهلتی مقرر می‌شود که نسبت به رفع منشا آلودگی اقدام شود و یا تا حل مشکل کارخانه موقا تعطیط گردد. در صورتی که در آن موعد مقرر آلودگی رفع شد و یا کارخانه تعطیل گردید ادامه فعالیت کارخانه از نظر دادگاه بلامانع است در غیر این صورت حکم به پلمب کارخانه صادر خواهد شد.
در صوری که واحد های صنعتی اجازه بازرسی به کارشناس محیط زیست ندهند و یا گزارشاتی خلاف واقع برای ایشان آمده کنند، دادگاه می تواند برای آن ها جریمه نقدی در نظر گرفته و در صورت تکرار حکم یک تا سه ماه حبس برای خاطیان صادر کند.
در صورتی که واحد های صنعتی به محیط اطراف خود تجاوز کنند و یا به هر طریقی باعث آسیب رساندن به محیط زیست شوند. صاحب کارخانه علاوه بر جبران خسارت ممکن است بین یک ماه تا یکسال حبس در انتظارش باشد. اینکه چه میزان خسارت وارد شده است و چگونه باید برآورد دقیقی از آن داشت بر عهده کارشناسان مذکور است. بنابریان کسانی که قصد احداث مراکز صنعتی و کشاورزی را دارند و افرادی که در حال فعالیت هستند باید قوانین زیست محیطی را رعایت کنند و نسبت به رفع نقص دستگاههای خود اقدام کنند چرا که هم مانع آسیب رسیدن به محیط زیست میشوند و هم از جرایم و دردسرهای احتمالی جلوگیری کرده اند.