پیشرفت تکنولوژی در سال های اخیر تاثیر شگرفی بر هوشمند سازی ابعاد مختلف زندگی انسان داشته است که از جمله آن ها هوشمند سازی ساختمان ها و محل سکونت افراد میباشد. در این یادداشت به بررسی سیستم های هوشمند جدید در ساختمان ها خواهیم پرداخت و همچنین وظایف محول به کارشناس رسمی دادگستری تاسیسات ساختمانی در قبال مسائل مربوط به این سیستم های هوشمند را بررسی خواهیم کرد که عمده این وظایف بررسی عملکرد سیستم های هوشمند ساختمانی هنگام بروز حادثه میباشد.
تعریفی که از ساختمان های هوشمند ارائه میدهند بدین صورت است که به ساختمانی اطلاق میشود که همه ی اجزای داخلی آن، به صورت یکپارچه و سازگار با محیط، در تعامل با یکدیگر میباشند. در واقع این اجزای داخلی در ارتباط با یکدیگر سیستم های هوشمند را در ساختمان تشکیل میدهند. نمونه ای از این سیستم ها عبارتند از سیستم های تهویه هوشمند، سیستم های روشنایی هوشمند، سیستم کنترل هوشمند درب، پرده، کرکره و سایبان، سیستم نظارت و کنترل پارکینگ، سیستم اتوماسیون باغچه و فضای سبز، سیستم های هوشمند گرمایشی و سرمایشی، سیستم های هوشمند روشنایی و ...از جمله مزایایی که این سیستم های هوشمند جدید در ساختمان ها به ارمغان آورده اند افزایش امنیت ساختمان میباشد که این مهم از طریق به کارگیری سیستم های هوشمند دوربین مدار بسته، سیستم های صوتی و تصویری و سیستم های کنترل تردد بدست میآید که کیفیت و کارایی آن ها توسط شرکت های ارائه دهنده این سیستم ها معمولا تضمین میشود.حال اگر سرقت یا مورد مشابهی در ساختمانی که مجهز به سیستم های هوشمند امنیتی است اتفاق بیافتد، ساکنان آن ساختمان در صورت عدم کارکرد صحیح سیستم امنیت هوشمند میتوانند از کارفرما یا شرکت مربوطه شکایت کنند.در این زمان کارشناس رسمی تاسیسات ساختمانی با مراجعه و حضور در محل ساختمان به بررسی سیستم امنیت ساختمان میپردازد و در صورت مشاهده هر گونه ایراد در نصب یا عملکرد سیستم گزارش تخلف کارفرما و شرکت را صادر میکند و ساکنین ساختمان میتوانند خسارت خود را بدین ترتیب از کارفرما بگیرند.از جمله سیستم های هوشمندی که امروزه در ساختمان ها به کار گرفته میشود سیستم های هوشمند اطفاء حریق است که موظفند در صورت بروز حریق بلافاصله آژیر خطر را به صدا درآورده و نسبت به اطفای آن اقدام کنند. چنان چه این سیستم ها نتوانند وظیفه خود را به درستی انجام دهند و کارشناس دادگستری تاسیسات ساختمانی در بررسی های خود به این موضوع پیببرد،گزارش تخلف را ثبت کرده و به مراجع بالاتر ارجاع میدهد و ساکنان ساختمان میتوانند هر گونه خسارت به وجود آمده در ساختمان را اعم از جانی و مالی از کارفرما و یا شرکت ارائه دهنده خدمات سیستم های هوشمند ساختمانی دریافت کنند. نکته ای که طرح آن خالی از لطف نیست این است که با حرکت جوامع شهری به سمت هوشمند سازی ساختمان ها، لزوم آشنایی هر چه بیشتر کارشناس رسمی دادگستری تاسیسات ساختمانی با اجزای تشکیل دهنده ی این سیستم ها و همچنین نحوه کارکرد آن ها بیش از بیش اهمیت مییابد. لذا کارشناس تاسیسات ساختمانی باید آموزش های لازم در این زمینه را ببیند تا بتواند وظیفه خود در تشخیص خرابی و کارکرد نادرست سیستم های هوشمند را هر چه بهتر انجام دهد. همچنین در برخی موارد بر سر قیمت توافق شده بر سر نصب سیستم های هوشمند پس از اتمام کار اختلاف به وجود میآید که مشتری به بالا بودن قیمت تمام شده اعتراض میکند که کارشناس رسمی تاسیسات ساختمانی به بررسی ادعای مشتری و فاکتور های خرید میپردازد و در صورت مشاهده تخلف شرکت ارائه دهنده سیستم های هوشمند را موظف به پرداخت خسارت میکند. قیمتی که شرکت های ارائه دهنده خدمات سیستم های هوشمند ساختمانی برای نصب این سیستم ها ارائه میدهند بسته به چینی بودن و یا اروپایی بودن تجهیزات متفاوت است که معمولا بین 4 تا 15 میلیون متغیر است.