سالهاست که انسانهای زیادی جان خود را در تصادفات از دست میدهند یا این که مجبور میشوند که تا پایان عمر از ناتوانی و عوارض ناشی از تصادف رنج ببرند. تحقیقات نشان داده است که بسیاری از تصادفاتی که امروزه در کشور ما و دیگر نقاط دنیا اتفاق میافتد، قابل پیشگیری هستند و میتوان با مطالعه این تصادفات و پی بردن به علل آنها، راهکاری مناسب و قابل اطمینان برای از بین بردن تصادفات و یا حداقل کاهش میزان آنها ارائه داد.
به طور کلی برای طی کردن مسافت بین دو نقطه مشخص، میتوان از چهار روش جادهای، ریلی، هوایی و دریایی استفاده کرد. روش جادهای به خاطر اینکه بیشتر مورد استفاده قرار میگیرد، خطرات بیشتری هم دارد و حوادث و تصادفات بیشتری هم در آن رقم میخورد. بر اساس مطالعات انجامگرفته توسط متخصصانی مانند کارشناس رسمی دادگستری رشته وسائط نقلیه موتوری زمینی و تصادفات، تصادفها، سه دلیل عمده دارد و آن سه دلیل، اشتباهات و خطاهای انسانی، مشکلات موجود در جادهها و اشکالات وسایل حمل و نقل هستند.
اشتباهات و خطاهای انسانی در درجه اول شامل رانندگان میشود. در صورتی که راننده تجربه کافی را نداشته باشد، ممکن است در اثر بروز یک صحنه خطرناک، کنترل خودرو را از دست بدهد و منجر به تصادف شود. اختلال در رانندگی مانند خستگی، ضعف، استفاده از مشروبات الکلی و مواد مخدر هم یکی از عواملی است که توسط کارشناس رسمی تصادفات، به عنوان خطای انسانی شناخته میشود. گاهی عابران پیاده نیز علت وقوع تصادف هستند. در صورتی که عابر پیاده مست، بیمار، نابینا، ناشنوا و سالمند باشد، میتوان خطراتی را برای خودروها ایجاد نماید.
یکی از عوامل اصلی که توسط کارشناس دادگستری تصادفات به عنوان یک خطای انسانی مهم و عمده در ایجاد تصادفات شناخته شده است، عدم توجه به محدودیت سرعت و داشتن سرعت غیرمجاز است. وقتی سرعت خودرو بالا باشد، زمان بیشتری نیاز است که بتوان آن را متوقف کرد. عدم استفاده از وسایل ایمنی مانند راهنما هم میتواند منجر به تصادف شود؛ زیرا راننده قبل از انجام هر کار باید با استفاده از علائم مناسب به سایرین اعلام کند که قصد دارد حرکت جدیدی انجام دهد.
علت دوم تصادفات، مشکلات موجود در راهها و جادههاست که توسط کارشناس رسمی دادگستری رشته وسائط نقلیه موتوری زمینی و تصادفات بررسی و نتایج آن ارائه شده است. اولین مسئله طراحی جادهها به صورت ایمن است. کارشناسان طراح باید نکات ایمنی را در طراحی خود در اولویت قرار دهند و به مسائلی مانند خط کشیها و جلوگیری از توانایی رانندگان برای گرفتن سرعت غیرمجاز، موانعی برای جلوگیری از سبقت در نقاط خطرناک، روشنایی در تقاطعها، قرار دادن تابلوی هشداردهنده قبل از پیچهای خطرناک و حذف خطرات کنار جادهها مانند درختان و تیربرق توجه کنند.
مشکل سومی که به عنوان علت اصلی تصادفات وسائط نقلیه موتوری زمینی به آن اشاره شد، مشکلات موجود وسائل نقلیه و حمل و نقل است. بر اساس تحلیلها و مطالعات موجود، بسیاری از تصادفاتی که در شب اتفاق میافتد، ناشی از عدم دید است. وسائل نقلیه باید به گونهای طراحی شوند که مسئله دید در این وسائل، در اولویت قرار گیرد. مسئله مهم دیگر، روشنایی وسائل نقلیه است. باید تعداد و نور چراغها به شکلی طراحی شود که روشنایی کافی را برای راننده و سایر رانندگان موجود در جاده فراهم کند. یکی از راهکارهای کارشناس رسمی وسائط نقلیه موتوری زمینی، استفاده از وسایل و ابزارهای بازتابنده است که میتواند در هنگام شب، دید خوبی برای رانندگان فراهم نماید.
ممکن است هیچ برخوردی اتفاق نیفتاده باشد و خودرو به خاطر مشکلات موجود در راه و یا عدم وجود عدم راهنمایی و رانندگی چپ شده باشد. در چنین حالاتی کارشناس مورد بحث میتواند از روی نحوه چپ شدن خودرو و بررسی علل و عواملی چون شیب جاده و یا وجود علائم مناسب در راه، علت تصادف و آسیب را کشف و به متقاضی اعلام نماید.
نقض فنی خودروها، عدم توجه به جلو، ناتوانی در کنترل وسیله نقلیه، استفاده از خودرو نامناسب و فرسوده و بدون برگ معاینه فنی و همچنین عدم وجود فرهنگ رانندگی ایمن عواملی هستند که میتواند تصادفات بزرگی را ایجاد کند و گاها منجر به خسارات و آسیبهای جبرانناپذیر میشود. افراد میتوانند برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد علت تصادف به کارشناس دادگستری تصادفات مراجعه کنند.
وی با مراجعه به محل تصادفات و بررسی شرایط راه، نحوه برخورد وسیله، گزارش کارشناس راهنمایی و رانندگی در مورد حالت راننده حین تصادف و بررسی خودرو از نظر فنی، علت را تشخیص و به فرد توضیح میدهد و حتی این فرد میتواند بر اساس نظر کارشناس برای تجدید نظر اقدام نماید.