یکی از موضوعات مهم برای شرکت‌های هواپیمایی تامین قطعات و نگهداری و تعمیر هواپیماهاست. البته افرادی که هواپیما، هلی کوپتر و جت شخصی هم دارند با چنین دغدغهای مواجه هستند.
مراکز متعدد تعمیر و نگهداری در داخل و خارج از کشور ایجاد شده است که به انجام خدمات به صاحبان هواپیما میپردازند. شرکت مهندسی تعمیرات هواپیمایی فارسکو، هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران، در داخل کشور و ترانسپورت کانادا، اداره هوانوردی فدرال آمریکا، هند، چین و آژانس ایمنی هوانوردی اروپا از مراکز مهم تعمیراتی در جهان هستند.
این مراکز باید دارای مجوزهای رسمی و همچنین باید دارای استانداردهای ایکائو باشند. این شرکتها در قبال خدماتی که ارائه میدهند مسئول هستند، هم از لحاظ مدت زمانی که برای تعمیر مشخص میکنند و هم از لحاظ نوع تعمیرات. کارشناس رسمی دادگستری وسائط نقلیه هوایی با توجه به اهمیتی که این موضوع در رسیدگی به اختلافات حول تعمیر و نگهداری وجود دارد به بررسی مسائل این حوزه میپردازد.
تعمیر هواپیما بر اساس ساعت پروازی و میزان کاری که انجام شده است صورت میگیرد نه بر اساس مشکلاتی که برای هواپیماها ایجاد می‌شود و این دقیقا بر خلاف تعمیرات در سایر ماشینها و موتورهاست. در تعمیرات هواپیما تقریبا تمام سیستم‌های آن مورد ارزیابی قرار میگیرد. مهمترین بخش هواپیما موتور است که براساس میزان تیک آف و چرخه پروازی که داشته است مورد تعمیر قرار میگیرد. در هواپیماهای ایرباس، بوئینگ، جنگندهها و بالگردها تعداد فرود و چرخه پروازی بر اساس نوع هواپیما متفاوت است. البته در مورادی نیز اصلاحاتی توسط شرکت‌های سازنده اعلام می‌شود که صاحبان هواپیما ملزم به ایجاد آن هستند و در حوزه تعمیرات قرار میگیرد.
قطعاتی مانند بیچ کرافت، پیپر، سنسور ها، اوکتورها، لاستیکها، ایرکاندیشنها، ملخها، سیستم های برقی و کنترلی، سیستم هیدرولیک، سیستم‌های رایانه‌ای، لاواتوری، جت استارتر، شلنگهای ایرکاندیشن، مخازن سوخت، هاوزینگها، پالت دولی و سایر لوزام مهم در هواپیماها مورد بررسی قرار گرفته و تعمیر و یا تعویض میشوند.
معمولا روند تعمیر یک هواپیما بیش از دو ماه طول میکشد و در این مدت مهندسان ابتدا به تعمیر میپردازند و سپس اقدام به تست هواپیما و ارائه تاییدیه صلاحیت پروازی میکنند. تکنسین و مهندسان هواپیما در داخل و خارج از کشور به تحصیل مشغول هستند و برای ایجاد یک شرکت تعمیراتی مجوزهای لازم را اخذ میکنند اما دریافت این مجوزها باعث از بین رفتن احتمال خطای آنها نمیشود.
در بسیاری از موارد مراکز تعمیر و نگهداری به دلیل در اختیار نداشتن قطعات لازم زمان طولانی را صرف تعمیر یک هواپیما میکنند و به دلیل قرارداد تعمیری که با صاحبان هواپیما دارند معمولا اختلافاتی بین آن ها بروز میکند که کارشناس دادگستری وسائط نقلیه هوایی به آن ها رسیدگی میکند.
علاوه بر این گاهی اختلافات بر سر میزان هزینههای تعمیر یک هواپیماست. تعمیر هواپیما هزینههای بسیار زیادی دارد برای مثال اگر بخواهید موتور یک هواپیما را عوض کنید بیش از پانزده میلیون دلار ممکن است هزینه کنید.
از سوی دیگر گاهی تعمیر ساده و عادی هواپیما نیز ممکن است بیش از پانصد هزار دلار خرج داشته باشد. اما اگر بعد از انجام تعمیر بر سر قیمت قطعاتی که برای تعمیرات استفاده شده اختلاف ایجاد شود کارشناس رسمی وسائط نقلیه هوایی اقدام به بررسی قرارداد و همچنین گزارش های تعمیر میکند تا نتیجه را برای حل اختلاف به قاضی ارائه دهد.
اما ممکن است اختلافات در سطح دیگری نیز بروز کنند. فرض کنید بعد از تعمیر یک هواپیما بلافاصله دچار سانحه شود و کارشناسان علت سانحه را نقص فنی ارزیابی کنند. در این موارد شرکت تعمیر و نگهداری باید پاسخگوی مشکل به وجود آمده باشد. اما در صورت بروز اختلاف کارشناس وسائط نقلیه هوایی به بررسی گزارش تایید صلاحیت پروازی، گزارش تعمیر هواپیما و بررسی قطعات مورد استفاده در آن و همچنین بازدید از لاشه هواپیمای سانحه دیده میکند و گزارش خود را به طور مستند به مراجع قضائی ارسال مینماید.
در خصوص هواپیماهای شخصی نیز همین روند اتخاذ می‌شود. هزینه تعمیر هواپیماهای شخصی چندان زیاد نیست. از آن جا که سیستم این پرنده ها نسبتا ساده است قبل از پرواز توسط مراکز پروازی کنترل میشوند و در صورتی که مشکلی وجود داشته باشد اقدام به تعمیر میکنند. هزینه تعمیر هواپیمای تفریحی و شخصی نیز بسته به نوع تعمیرات مشخص می‌شود.
بنابراین در صورتی که اختلافی در قراردادهای تعمیر و یا مشکلاتی در خصوص تعمیر هواپیما بروز کند کارشناس رسمی دادگستری وسائط نقلیه هوایی صلاحیت لازم برای بررسی و اظهار نظر در این خصوص را دارد.